Terugblik op Venetië

Gisterenmiddag zijn we in Ferrara aangekomen. Een 125.000 zielen tellende stad. Ze ligt een kleine 100 kilometer te zuidwesten van Venetië, in de vruchtbare Po vlakte. Het is de hoofdstad van de provincie Emilio Romagno. De stad heeft zijn middeleeuwse karakter nog behouden en is omheind  door maar liefst 14 km stadsmuur. Sinds 1996 staat ze op de werelderfgoedlijst van de Unesco.

Toch was het gisterenmiddag en vandaag wennen om hier rond te lopen.  De ruim vijf dagen die we in Venetië hebben doorgebracht, hebben zoveel indruk op ons gemaakt dat Ferrara meer lijkt op een dommelend provinciestadje dan een levendige universiteitsstad met een turbulente en enerverende geschiedenis.

Vanaf het eerste ogenblik dat we in Venetië waren, overrompelde de stad ons. Ze slokte ons ruim vijf dagen op. Ze bedwelmde, desoriënteerde, verbaasde, verraste en liet ons geen moment onberoerd. De eerste volle dag gingen we naar het Peggy Guggenheim museum. Dat ligt, vrij onopvallend, aan het Canal Grande. We liepen er bijna aan voorbij. Eenmaal binnen kregen we een pracht van een collectie te zien.  Max Ernst, Picasso, Klee, Kandinsky en Mondriaan, om enkele namen te noemen. En een heel mooi, abstract, in verschillende grijzen geschilderd werk van Theo van Doesburg, twee dansende figuren. Een Amerikaan moest lachen toen hij het zag en vroeg: zie jij het? Ik zag het niet, maar naarmate ik langer keek, kwamen de dansende figuren los uit hun abstractie.

Mooie beelden van Henry Moore, Giacometti, Max Ernst , Brancusi. We maakten kennis met schilderijen van Pegeen Vail , dochter van Peggy Guggenheim. Kleurrijk en op het eerste gezicht vrolijk, naïef figuratief werk. Bijna vier uur hebben we in deze huiselijke, kunsttempel rondgelopen.

 De dagen daarna zijn we naar de eilanden Lido (donderdag), Marano (vrijdag) en Burano en het kleine Torcello (zaterdag) gevaren met de publieke taxi. De sfeer verschilt zeer per eiland. Lido komt als rustige badplaats over. Er rijden auto’s en dat is al opmerkelijk. Marano is een redelijk groot eiland, dat beroemd is om zijn glaskunst. We hebben er het Glasmuseum bezocht en dat was, hoewel we dat niet hadden verwacht, zeer de moeite waard. Burano is bekend om zijn kantwerk en de vel gekleurde gevels. Het was mij te braaf, te netjes en te toeristisch. Gelukkig was er nog de toegift: Torcello, met de Bassilica di Santa Maria Assunta. De oudste, Byzantijnse kerk van de Lagune Venetië ( 7e eeuw), met een wonderbaarlijk mooi en goed bewaard gebleven ‘Laatste oordeel”.

Zondagochtend hebben we een bezoek gebracht aan de begraafplaats op het eiland San Michèle, waar we onverwachts het graf van barones Tine van Wijngaarden, de eerste vrouw van Multatuli, zagen. Stravinsky ligt er ook. Maar zijn graf hebben we niet kunnen vinden. Wel het eenvoudige graf van Brodsky en Diaghilev. In een houten vogelhuisje lag een Nederlandse dichtbundel van Brodsky en een gedicht van Multatuli.

Zondagmiddag hebben we het overweldigende Dogen paleis bezocht. Een eindeloze reeks aan ruimtes. De een nog groter dan de ander, rijk, met goudbrokaat, wandschilderingen en plafondschilderingen versierde zalen. Hier ontving de Doge, de voor het leven gekozen leider van Venetië, zijn gasten of boodschappers, de senaat kwam er bijeen en er werd recht gesproken.  

We hebben veel gelopen, eindeloos gelopen, door de soms steeds smaller wordende steegjes, over bruggen die je weer naar andere steegjes leidden, die verrassend uitkwamen op pleinen en pleintjes en vervolgens weer vernauwden tot steegjes en doorgangen, terwijl je geen idee meer had waar je precies was. En vrijwel nooit dat je niemand tegen kwam. Altijd waren er wel mensen, met of zonder camera, die deze stad in het water wilden leren kennen. Maar dat is een onmogelijke opgave . Je blijft buitenstaander in deze wirwar en doolhof van (water-)wegen. En waar geen auto of fiets vaste voet aan de grond krijgt.